Zzp'er in het onderwijs: Zo start je succesvol als zelfstandig docent

Als zelfstandig docent of coach bepaal je zelf wanneer en waar je werkt. Het onderwijs biedt volop kansen voor zzp'ers, maar er komen ook specifieke uitdagingen bij kijken. In dit artikel lees je alles wat je moet weten over werken als zzp'er in het onderwijs. 

Waarom kiezen voor zzp'en in het onderwijs? 

Steeds meer docenten en coaches kiezen ervoor om te starten als zzp’er. En dat is niet zonder reden. Als zelfstandige bepaal je zelf je werktijden en lesmethodes, in combinatie met variatie in opdrachten en leerlingen. Bovendien liggen de verdiensten vaak hoger dan in loondienst en heb je de vrijheid om je eigen expertise te ontwikkelen. 

Uit ons Zzp-uurtarievenonderzoek van 2025 blijkt dat zelfstandige docenten gemiddeld €82 per uur verdienen en 25 declarabele uren per week maken. Dat biedt interessante perspectieven voor wie de overstap overweegt. 

Hoe word je zzp'er in het onderwijs? 

1. Check of je de juiste papieren hebt 

Voor veel onderwijsfuncties heb je een onderwijsbevoegdheid nodig. Dit geldt vooral als je lesgeeft op basis-, middelbare of mbo-scholen. Bij privéonderwijs, coaching of workshops zijn de regels vaak soepeler. 

Als je als zelfstandig docent voor reguliere onderwijsinstellingen wilt werken, heb je meestal een onderwijsbevoegdheid (1e of 2e graads) nodig, relevante werkervaring en voor sommige functies een inschrijving in het lerarenregister. 

2. Schrijf je in bij KVK 

Je onderwijscarrière als zzp'er begint officieel bij KVK. Zonder inschrijving ben je geen officiële zzp'er. Kies bij je inschrijving de juiste SBI-code voor jouw onderwijsactiviteiten, zoals 85.59.1 voor trainingen en cursussen of 85.32 voor beroepsonderwijs. De inschrijfvergoeding bedraagt eenmalig € 82,25 per 2025. 

3. Bepaal je specialisatie 

Succesvol zzp'en in het onderwijs vraagt om een duidelijke specialisatie. Denk aan de onderstaande specialisaties: 

• Specifieke vakken 
• Taaltraining voor professionals 
• Examentraining 
• Coaching van docenten 
• Ontwikkelen van lesmateriaal 

Tarieven bepalen als zelfstandig docent 

Wat is een realistisch tarief? 

Het gemiddelde uurtarief voor zelfstandige docenten ligt volgens ons Zzp-uurtarievenonderzoek op € 82. Maar dit verschilt sterk per specialisatie. We hebben dit voor je op een rijtje gezet: 

• Algemene bijles: tussen € 35 - € 50 per uur 
• Vakspecifieke bijles: tussen € 45 - € 70 per uur  
• Trainingen aan professionals: tussen € 90 - € 120 per uur 
• Onderwijsadvies: tussen € 85-€ 110 per uur 

Zo bepaal je je uurtarief 

Bij het bepalen van je uurtarief is het belangrijk om verder te kijken dan alleen je gewenste jaarinkomen. Neem ook je werkbare uren per jaar mee (reken op ongeveer 1.200), de tijd die je besteedt aan niet-declarabele activiteiten (zoals administratie), het werven van opdrachten en natuurlijk je zakelijke kosten zoals verzekeringen en lesmateriaal.

Een praktische formule die je kunt gebruiken is: Uurtarief = (gewenst jaarinkomen + zakelijke kosten) ÷ declarabele uren. Als je bijvoorbeeld € 60.000 bruto per jaar wilt verdienen, € 10.000 aan zakelijke kosten hebt en 1.000 uur kunt declareren, dan komt je uurtarief uit op € 70 per uur. 

Contracten en modelovereenkomsten in het onderwijs 

Als zzp'er in het onderwijs werk je met overeenkomsten van opdracht. De Belastingdienst let extra scherp op schijnzelfstandigheid in de onderwijssector, dus goede contracten zijn essentieel. 

Je kunt kiezen tussen het opstellen van een eigen overeenkomst of het gebruik van een modelovereenkomst van de Belastingdienst. Het voordeel van een goedgekeurde modelovereenkomst is dat deze meer zekerheid biedt dat je werkrelatie niet als dienstverband wordt gezien. 

De Belastingdienst heeft specifieke modelovereenkomsten voor het onderwijs goedgekeurd. Deze vind je op hun website. In deze overeenkomsten staan belangrijke bepalingen over de zelfstandigheid van je werkzaamheden, de duur van de opdracht, je vergoeding en regelingen bij ziekte. 

Zorg dat je altijd werkt volgens de afspraken in de overeenkomst. Alleen dan biedt de modelovereenkomst je bescherming tegen mogelijke naheffingen. 

Belastingzaken voor zzp'ers in het onderwijs 

Fiscale voordelen 

Als zzp'er in het onderwijs kun je profiteren van verschillende fiscale regelingen. De zelfstandigenaftrek bedraagt € 2.470 (in 2025) en in je eerste drie jaar als zzp'er kun je ook gebruikmaken van de startersaftrek van € 2.123. Na aftrek van de zelfstandigenaftrek profiteer je nog van de mkb-winstvrijstelling, waardoor 13,31% (in 2025) van je winst onbelast blijft. 

Investeer je in lesmateriaal of apparatuur boven €2.801 in 2025? Dan kom je mogelijk ook in aanmerking voor de Kleinschaligheidsinvesteringsaftrek (KIA). 

Btw-vrijstelling voor onderwijsdiensten 

Een belangrijk voordeel voor veel onderwijs zzp'ers is de btw-vrijstelling. Veel onderwijsdiensten zijn namelijk vrijgesteld van btw. Dit geldt voor onderwijs aan leerlingen of studenten jonger dan 21 jaar, beroepsonderwijs en particulier onderwijs dat vergelijkbaar is met regulier onderwijs. 

Let wel op: bedrijfstrainingen en coaching vallen meestal niet onder deze vrijstelling. In dat geval moet je gewoon 21% btw rekenen. 

Opdrachten vinden als zzp'er in het onderwijs 

De zoektocht naar opdrachten is voor veel startende zzp'ers in het onderwijs een uitdaging. Je kunt op verschillende plekken werk vinden, waaronder: 

• Onderwijsinstellingen die flexibele krachten zoeken 
• Bijlesorganisaties die met freelancers werken 
• Bedrijven die interne trainingen willen 
• Particulieren die bijles of coaching zoeken 
• Online platforms voor onderwijsprofessionals zijn 

Tip: netwerken is essentieel in het onderwijs. Blijf in contact met oud-collega's, word lid van beroepsverenigingen en woon onderwijscongressen bij. Ook het delen van je expertise op LinkedIn en het direct benaderen van onderwijsinstellingen kan effectief zijn.

Risico's en uitdagingen voor zzp'ers in het onderwijs 

Seizoensgebonden werk 

Een van de grootste uitdagingen voor zzp'ers in het onderwijs is het seizoensgebonden karakter van het werk. In schoolvakanties kan het vinden van werk een uitdaging worden. Daarom is het belangrijk om je jaar zorgvuldig te plannen. 

Ontwikkel bijvoorbeeld producten die je in rustige periodes kunt verkopen, zoals online cursussen of lesmateriaal. Plan administratieve taken in tijdens de rustige maanden en bouw een financiële buffer op voor periodes met minder werk. Zo voorkom je financiële stress tijdens schoolvakanties. 

Schijnzelfstandigheid 

De Wet DBA blijft een aandachtspunt voor zzp'ers in het onderwijs. Uit ons Zzp-uurtarievenonderzoek blijkt dat 29% van de zzp'ers zich zorgen maakt over deze wetgeving. 

In het onderwijs let de Belastingdienst extra scherp op het volgende: 

• Of je voor verschillende opdrachtgevers werkt 
• Of je eigen materiaal en methodes gebruikt 
• Of je verplicht bent om instructies op te volgen  
• Ook kijken ze naar je vervangbaarheid: kun je zelf iemand regelen als je ziek bent? 

Door hier bewust mee om te gaan en goede afspraken vast te leggen, verklein je het risico op problemen met de Belastingdienst aanzienlijk. 

Administratie en facturatie als zzp’er in het onderwijs 

Een professionele administratie is het visitekaartje van je onderneming. Een correcte factuur bevat een aantal belangrijke gegevens: 

• Je eigen adres 
• KVK-nummer 
• Het adres van je opdrachtgever 
• Een duidelijke omschrijving van je geleverde diensten 
• Het factuurbedrag (met of zonder btw) 
• Je gehanteerde betalingstermijn (meestal 14-30 dagen) 
• Je bankrekeningnummer

Met het Knab Boekhoud­pakket maak je eenvoudig professionele facturen die aan alle eisen voldoen. Bovendien helpt een goed boekhoud­programma je bij het bijhouden van je administratie, wat cruciaal is voor een gezonde onderneming. 

Bewaar alle overeenkomsten minimaal 7 jaar, houd een urenregistratie bij per opdracht en verzamel bonnetjes van zakelijke uitgaven. Door elk kwartaal een overzicht te maken van je inkomsten en uitgaven, houd je grip op je financiën en voorkom je verrassingen bij je belastingaangifte.